بررسی کهن الگوهای سایه، مادر، قهرمان و گذر از آب و آتش در شاهنامه

کارل گوستاو یونگ، اندیشمند سوئیسی با ارائ? نظری? «کهن الگو»ها، مسیر تازه ای را برای درک دنیای ذهنی و روانی انسان گشود و ورود این نظریه به حیط? ادبیات و نقد ادبی، خوانشی جدید از متون را امکان پذیر کرد. اساطیر یکی از تطبیق پذیرترین منابع با این نظریه است و شاهنامه نیز به عنوان دایره المعارف منظوم اساطیر ایرانی از این مطابقت برخوردار می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی سعی کرده ایم تا با تکی? بر آراء و نظرات یونگ به بررسی کهن الگوهای «سایه»، «مادر»، «قهرمان»، «گذر از آب» و «گذر از آتش» در شاهنامه بپردازیم. در پایان شخصیت هایی مانند رستم، اسفندیار، جمشید و سیاوش را در قالب کهن الگوی قهرمان؛ سودابه، فرنگیس، فرانک و برخی حیوان مانند گاو و نیز پدیده هایی همچون زمین و چاه را به عنوان کهن الگوی مادر؛ اژدها، دیو، اهریمن و برخی افراد شرور در شاهنامه را مظهر صورتِ نوعیِ «سایه» و گذشتن فریدون و کیخسرو از آب و عبور سیاوش از آتش را نمودی از سرنمون گذر از آب و آتش مطرح کردیم. همچنین کهن الگوی «سفر قهرمان» را که زیر مجموع? «قهرمان» است بر هفت خوان ها تطبیق داده ایم